Blog

Dit laatste deel over Domaine du Sablou schrijf ik terwijl de wind om het huis loeit en de regen tegen de ramen klettert. Herfst klopt aan de deur. Nog één keer ga ik terug naar afgelopen zomer om vanuit een kinesthetisch perspectief woorden te geven aan mijn levendige herinneringen. Kinesthetisch, een moeilijk woord voor alle gevoelens, intern en extern, die te maken hebben met aanraking, beweging, emoties en intuïtie.

Op Sablou was ik vooral fysiek bezig: de moestuin onderhouden, gras harken, grint onkruidvrij maken, druivenranken snoeien, opbouwen voor de voorstelling, schoonmaken. En ter afwisseling mediteren. Voor mij een ideale combinatie. Ik hou ervan om mijn lijf te voelen, terwijl ik tegelijkertijd bezig ben om iets mooier te maken. De meditaties zorgden ervoor dat mijn lichaam en geest op elkaar afgestemd raakten. Het resultaat was, dat ik thuiskwam met een opgeruimd hoofd en een goeie lichamelijke conditie.

Het was niet de mooiste zomer. Als ik ’s ochtends vanuit het hoofdhuis naar de Orangerie liep, was het vaak koud en werden mijn voeten nat van de ochtenddauw. Op warme dagen gingen we vroeg aan de slag. En dan was het heerlijk om daarna af te koelen in het zwembad.

Tijdens het wandelen was het oppassen. Door de vele regen waren de braamstruiken enorm uitgelopen en ze prikten door alle kleding heen. Één keer zakte ik weg in de modder. De bokkensprongen die ik maakte, bezorgden Esther en mij een lachstuip. En de dag erna had ik een ‘leuk’ klusje: wandelschoenen moddervrij maken.

Esther Kranendonk was ook een vrijwilliger en op geheel eigen wijze bezig met de tastzin. Zij heeft in vier weken tijd een dode boomstam beschilderd. Ladder op, ladder af, de bast aftasten, kijken en voelen wat passend is. Sablou is weer een uniek kunstwerk rijker.

In mijn trainingen stimuleer ik deelnemers regelmatig om hun verhaal vanuit een ander perspectief te vertellen. Deze uitdaging heb ik nu mezelf gegeven: schrijven over Domaine du Sablou vanuit de zintuigen. Afgezien van dat het hartstikke leuk is om de vakantie te herbeleven, helpt het om de herinneringen dieper te verankeren in mijn geheugen. Nu staan reuk en smaak centraal.

Vier weken nam ik deel aan 'DOE MEE op Sablou'. Het betekende dat ik een aantal uren per week meehielp aan het behoud van het landgoed. Tegelijkertijd bleef er genoeg tijd over om vakantie te vieren. Welke geuren ik rook tijdens mijn verblijf? Gemaaid gras, een lichte chloorlucht tijdens het schoonmaken van het zwembad, natte aarde in de moestuin, vers gemaakte uiensoep in de keuken tijdens het groenten snijden voor de Middeleeuwse maaltijd, het houtvuur in de korven na de theatervoorstelling. Om er maar een paar te noemen.

Het landgoed is 85 hectare groot. Dat betekent veel onderhoud en naar gelang het seizoen en het weer verschuiven de prioriteiten. Zo zijn er een aantal appelbomen. Dit jaar heeft het weer voor een schrale oogst gezorgd, maar de rijpe appels zijn onmiddellijk geperst. Heb je weleens pure appelsap gedronken? Zoiets lekkers heb ik nog nooit geproefd.

Gonda is de keukenprinses van Sablou. De lekkerste maaltijden tovert zij op tafel. Dus als je met een groep op Sablou wilt verblijven of een training wilt verzorgen, ik kan je garanderen dat je smaakpapillen niets te kort komen. Ter afwisseling kun je net als wij naar één van de vele Guinguettes gaan, die tijdens de zomermaanden in de omgeving opduiken. Het zijn eenvoudig opgetuigde buitencafés waar je onder het genot van live-muziek kan eten, drinken en dansen.

Als ik volgend jaar terugkeer, hoop ik dat er een flesje 'vijgendrank' op me wacht. Hoe dat zal smaken? Ik laat het je laten weten… In de tussentijd neem ik bij heimwee een likje van de Stoute Zoute, een geheim recept van 'Le Fou du Sablou'. Dat brengt me gelijk terug naar Sablou én naar mijn kindertijd.

Nu blijft er nog één zintuig over: de tastzin. Dat komt in het vierde en laatste deel aan bod.

Inmiddels ben ik enkele weken thuis. Als ik aan Domaine du Sablou terugdenk en mijn aandacht richt op geluiden, denk ik als eerste aan de uilen. Drie stuks waren regelmatig met elkaar in gesprek. Aan hen denken is op dit moment mijn best werkende slaapmiddel.

Op het landgoed heerst een levende stilte. Je hoort vogels, krekels, het ruisen van de bomen als de wind ineens op komt zetten, vallende appels, geritsel in de bossen als je een avondwandeling maakt. Je leeft met de natuur en haar geluiden. En 's ochtends hoor je de kerkklok van Fanlac, een teken van menselijke beschaving.

Wat ook naklinkt in mijn oren, is het gelach. Er is slechts een tractor, aanhanger, een paar oude banken en wat te drinken voor nodig. Je moet maar op het idee komen… Een avondtochtje door het bos, zittend op een aanhanger. Zo eenvoudig kan genieten zijn! Bij iedere rit hoorde je opnieuw de lachsalvo's uit het bos klinken.

De verstilde geluiden hebben mij een nieuwe stap in mijn persoonlijke ontwikkeling gebracht. Ik heb altijd een haat-liefde verhouding met meditaties gehad. Ik kon er mijn draai niet in vinden. De heer des huizes gaf meerdere keren per week meditaties. En tot mijn grote verrassing gaven zijn klank- en zangmeditaties mij toegang tot mijn lichaam en innerlijke rust. Een onverwacht cadeau dat ik meeneem mijn dagelijkse leven in.

En culturele geluiden? Jazeker! Op Sablou zag ik het Renaissance theaterstuk Cléopâtre captive door Compagnie Oghma ten tonele gebracht. Wat mij vooral is bijgebleven zijn de rollende 'r'-en van het Middelfrans en de klanken van de lirone, een strijkinstrument dat ik niet kende.

Met enige regelmaat daalde ik de heuvel af om te genieten van kleine en grotere muziekoptredens in de buurt, buiten en binnen. Zodra ik nu Le Chœur d'hommes de Sartène opzet, gaat de deksel van mijn herinneringendoos open.

Wordt vervolgd met een hoofdrol voor geur en smaak…

Hoe vertel je over een onvergetelijke ervaring, waarvan elke cel van je lichaam en geest is doordrenkt? Hoe vang je vier weken, vol met indrukken, in enkele zinnen? Een van de tips die ik deelnemers van mijn trainingen meegeef, is dat je één heldere boodschap in je presentatie of tekst verpakt. En nu voel ik hoe ik alles tegelijk wil vertellen… De kunst van het begrenzen moet ik nu zelf toepassen. De komende posts vertel ik over mijn verblijf op Domaine du Sablou vanuit de verschillende zintuigen. Als eerste zijn de ogen aan de beurt en neem ik je mee naar deze plek.

Het landgoed, gelegen in de Dordogne, ligt op een heuvel. Je hebt vergezichten over de bomen naar kleine nabijgelegen dorpjes zoals Fanlac. Het statige centrale huis is omringd door bijgebouwen, een kapel en gîtes. Diverse kunstenaars hebben hun sporen achtergelaten in de vorm van schilderingen, totempalen of vlinders.

Vanuit Sablou wandel je zo de bossen in of langs eindeloze velden. Wees niet verbaasd als je oog in oog met een ree komt te staan of een vos ziet loeren. Hagedisjes kom je dagelijks tegen, net als rode naaktslakken. Als je boodschappen doet in Montignac, loop dan door één van de middeleeuwse straatjes waar bewoners gezamenlijk voor de vele straatkatten zorgen.

In de vier weken dat ik hier was, vechten de zonsopkomsten en ondergangen om de eerste plaats. Tijdens de sterrenregen lag ik op een bank buiten in het pikkedonker en zag ze vallen voor de eerste keer in mijn leven. Op de laatste avond van mijn verblijf kwam de maan knalrood op boven de velden. Sablou is een magische plek als je houdt van natuur en cultuur. En dan heb ik het nog niet gehad over de mensen die deze plek bewonen. Volgende keer zijn de oren aan de beurt…

Vorige week vrijdag was het zover. Voor het eerst sinds tijden op een terras zitten en me laten verwennen. In de bossen van Amelisweerd ging ik lunchen bij de Veldkeuken. René en Juliette, eigenaren van de Veldkeuken, zijn oud-huisgenoten. Ik was getuige van de geboorte van hun bedrijf. Ze begonnen in 1999 met een zelf gemaakte fietskar vol lekkernijen. In het weekend stonden ze met deze kar aan de Kromme Rijn, tegenover het koetshuis van Oud-Amelisweerd. En nu, in 2021, hebben ze in datzelfde koetshuis een restaurant en landgoedwinkel. Zij begonnen met liefde voor biologisch eten en liefde voor het landgoed. Ze zijn gegroeid maar de kern van hun verhaal is nooit veranderd. Op de planken zie ik zoveel liefde terug. Meer dan ooit smul ik van het eten en geniet ik van wat zij samen met hun team neerzetten!

In 2008 verhuisde ik naar een woning in Utrecht, nog geen honderd meter van het Rietveld Schröderhuis vandaan. Datzelfde jaar, in mei, speelde ik in een voorstelling ín het Rietveld Schröderhuis. Ik had diverse kleine rollen. Een ervan was Trui van Lier. In een paar zinnen moest ik haar neerzetten, een snelle schets, dienend aan het verhaal van Truus Schröder. Ik vond dat een opgave, want deze vrouw had zich tijdens de Tweede Wereldoorlog ingezet voor Joodse kinderen, die ze via het kinderhuis Kindjeshaven in veiligheid bracht. Ik wilde haar recht doen, maar op dat moment was er bar weinig over haar te vinden.

Trui van Lier had een nicht, Truus van Lier, die ook in het verzet zat. Truus was de buurvrouw van Gerrit Rietveld en Truus Schröder. Dat hoorde ik pas later. Twee vrouwen, exemplarisch voor vele vrouwen, die hun steentje bijdroegen aan de vrijheid waarin wij vandaag de dag in Nederland leven.

Wat mij ontroert, is dat zij niet vergeten worden. Jessica van Geel werkt aan een boek over Truus van Lier. De NOS besteedt aandacht aan vrouwen in het verzet. Allerlei mensen, die de oorlog niet hebben meegemaakt, doen moeite om de verhalen te achterhalen en ze een podium te geven. Verhalen over gewone vrouwen die grootse daden verrichtten. Die verhalen inspireren, moedigen ons aan.

Ik ben vandaag naar het huis van Truus gelopen. In stilte heb ik haar en alle mij onbekende anderen bedankt. Zij blijven in onze herinnering!